In 2018 organiseerden wij onze allereerste Titty Talk: een first date met 40 feministen. Een inspirerende ontmoeting tussen activisten, feministische organisaties, kunstenaars en journalisten. Allemaal proberen ze op hun eigen manier een positieve verandering teweeg te brengen. Alleen wie zijn die feministen nou eigenlijk en waar staan ze voor? Wij stellen je ze voor in onze reeks: De feministische beldate! Deze keer spreken we met Steven van Lummel, kunstenaar en artistiek leider van PIP Den Haag.
Steven van Lummel wordt op 23 februari 1981 geboren in Den Haag. Van kinds af aan is hij altijd aan het tekenen, kijkend en luisterend naar de wereld om zich heen. Op zijn achttiende wil Van Lummel weg van de plek waarvan hij denkt dat hij alle geheimen al kent. Hij reist af naar Eindhoven om zijn geluk te beproeven aan de Design Academy, maar merkt al snel dat dit niet zijn plek is. Hij keert terug naar zijn geboortestad en meldt zich aan voor de kunstacademie (KABK) waar hij instroomt in het tweede jaar. Zijn tijd aan de KABK ervaart hij als een afgebakende periode om in alle vrijheid te experimenteren, vallen en groeien. Ook richt hij ‘De stichting ter bevordering van sociale contacten’ op, de warmdraaier voor PIP. Dit is, naar eigen zeggen, zijn eerste serieuze poging om stelling in te nemen in de wereld.
In 2007 richt Steven, samen met vriend David Schoch, cultuurpodium en nachtclub PIP op. Inmiddels is deze Haagse kweekvijver uitgegroeid tot één van de bekendste middelgrote podia in Nederland.
Je bent een creatieve kernbom. Wat is je missie in alles wat je doet en maakt?
“Tadanori Yokoo, één van mijn lievelingskunstenaars, zei: ‘ik maak, dus ik leef’. Deze uitspraak geldt ook voor mij. Dit is de kern van mijn missie, in alles wat ik doe. Ik wil dingen maken in de breedste zin van het woord. Mijn inspiratie haal ik uit alles om me heen: het universum, verhalen die mensen me vertellen, boeken of een slechte fles wijn.
De laatste tijd werk ik steeds meer samen met bevriende kunstenaars. Juist in deze vreemde periode merk ik hoe waardevol dit is. Door samen te werken, creëren we nieuwe inzichten en blijven we elkaar verbazen.”
Waar staan we volgens jou op dit moment met het feminisme?
“We staan aan de vooravond. Feminisme gaat voor mij over gelijkwaardigheid vanuit het perspectief van de vrouw. Mijn ouders leerden me dat we allemaal op deze wereld komen als mens, niet zozeer als man of vrouw. Ze gaven me mee dat je moet proberen om zonder oordeel te kijken naar alles om je heen. Terwijl ik dit zeg, besef ik me dat dit één van de moeilijkste dingen is die er bestaat, maar ik probeer het. Daarom vind ik gelijkwaardigheid een vreemd begrip. Ik snap niet dat een mens een ander mens kan verhandelen. Of dat mannen de woorden en daden van een vrouw niet serieus hebben kunnen nemen, terwijl vrouwen tien keer zo sterk en slim zijn. In mijn optiek is dit de reden dat mannen de vrouw al die tijd wilden onderdrukken. Maar waar we nu staan? Wereldwijd staan we op 30 procent, op de weg naar 100 procent gelijkwaardigheid.”
Je zegt dat we wereldwijd op 30 procent staan. Wat is er nodig om die stap naar meer gelijkwaardigheid te zetten?
“Mannen en vrouwen zijn totaal verschillende wezens, dat is een gegeven. Maar ik denk dat we moeten proberen om in onze verschillen juist onze kracht te zien. Benieuwd zijn naar de ander, in plaats van bang. Angst en liefde zijn wat mij betreft de enige twee echte emoties. Angst is geen goede raadgever, liefde meestal wel. Wanneer we minder vanuit angst en meer vanuit liefde handelen, zijn we een stap dichterbij een gelijkwaardigere samenleving. Maar als je kijkt naar de tijdlijn van de wereld, zijn we pas driekwart seconde bezig met het vechten voor een gelijkwaardiger bestaan. Natuurlijk is het gek om bijna dwangmatig op zoek te gaan diversiteit binnen de representatie, maar tegelijkertijd: if that’s what it takes, bite the bullet. Ik denk dat we eerst over de schreef moeten gaan, om uiteindelijk in balans te kunnen komen. De beurt is niet meer aan de oude witte man. We tried, and it didn’t work. Ik vind het moeilijk om stil te zitten en m’n mond te houden. Ik wil meedoen zonder te scoren, opgesteld worden zonder balbezit.”
De mediatechnologie zit in een stroomversnelling. Denk je dat het doel van gelijkwaardigheid hiermee sneller gerealiseerd kan worden?
“Een godsgeschenk in onze zoektocht naar gelijkwaardigheid is de camera op onze telefoon. Alle grote ontwrichtingen van dit moment zijn ontstaan doordat deze worden vastgelegd en verspreid. Een mini-revolutie kan alleen uitmonden in een grote beweging wanneer mensen hier weet van hebben. Doordat we alles vast kunnen leggen en publiekelijk kunnen maken, bereiken we in één keer heel veel mensen.
Het lastige is wel dat, wanneer we die gelijkwaardigheid alleen maar beleven door de publieke opinie van onze camera’s, dit uiteindelijk geen echte verandering is. Daarom is het gesprek, het één op één contact het allerbelangrijkste. Vanuit een gesprek kan begrip voor de ander ontstaan.”
Wat kun je volgens jou het beste doen als je je wil verdiepen in het feminisme?
“Ik denk dat het goed is om in gesprek te gaan met je eigen moeder. Om te beseffen hoe zij dit heeft ervaren toen ze jong was; en dat er nog ontzettend veel moet gebeuren.
En dat is wel het voordeel van het internet: de kennis is er, dus als je wilt, kun je die tot je nemen. Tegelijkertijd is er zoveel informatie dat je moet oppassen dat je niet verdrinkt in de hoeveelheid ervan.
Daarnaast vind ik de podcast Naakt op een Kleedje van Heske ten Cate en Yuki Kho een fijne tip. Hier wordt het feminisme niet expliciet benoemd, maar indirect gaat het daar wel over. Yuki, Heske en hun wisselende gasten bespreken iedere aflevering een lievelingskunstwerk van een vrouw. Hierdoor gaat het meteen over representatie. Het is goed om dingen aan de kaak te stellen zonder ze te benoemen. Verder is het belangrijk om powervrouwen te volgen: Aukje Dekker, Eva de Goeij en natuurlijk Cathelijne Blok, een onuitputtelijke feministische bron.”
Hoe denk je dat de toekomst eruit zal zien?
“Ik ben vrij optimistisch over de nabije toekomst. De toekomst is een bijzonder gegeven. Het woord ‘toekomst’ zegt eigenlijk dat dit iets is wat jou toekomt. Wat je ook doet, hoeveel je ook beweegt, twijfelt, loopt of staat, de toekomst komt je ten alle tijden toe. Je kunt ervoor opzij springen, ervoor terugdeinzen of er naartoe willen vliegen, maar dit zegt niets over de snelheid waarmee de toekomst zich over je heen stort.
Toekomst is een ruim begrip. Het gaat over mijn eigen toekomst, maar ook de toekomst van het feminisme, of van de hele wereld. In principe zijn we aan het wachten totdat de zon sterft. In de 300.000 jaar dat de mens loopt, in de 5000 jaar dat we dingen kunnen opschrijven, en in de laatste 500 jaar dat we overal naartoe kunnen vliegen zijn we het moment van executie aan het uitstellen. Daarin is het proces van de overwaardering van het individu verworden tot een gigantische constant-kleine-brokstukjes oppikkende steen. Mijn enige angst voor de toekomst is dan ook het individu. Verder denk ik dat de toekomst precies is zoals hij hoort te zijn: een uiteindelijk allesvernietigend ja-moment.”
Nieuwsgierig geworden naar Steven van Lummel? Klik dan hier om hem te volgen op Instagram of neem een kijkje op de website van PIP Den Haag!
