Hoe inclusief is de kunstwereld? Een belangrijk onderwerp waar veel over gezegd kan en moet worden. Wij gaan erover in gesprek met de mensen die hier middenin zitten: van kunstenaars, directeuren en conservatoren tot galeriehouders. Dit keer spreken we met modeontwerper en illustrator Mette Zijlema!
Kun je jezelf kort voorstellen?
“Ik ben Mette Zijlema en ik ben een menswear-ontwerper. Ik heb de afgelopen jaren internationaal op verschillende gebieden binnen de modewereld gewerkt. Zo heb ik een tijd bij een trend forecasting-bureau gewerkt, daarna een tijd bij een groter luxury-bedrijf en inmiddels ben ik terug in Amsterdam.
Hier werk ik vooral op freelance-basis voor startende kleinere bedrijven. Ik bied hen mijn visie op productie, eerlijk en lokaal ondernemen en het controleren van patronen. Eigenlijk probeer ik zo veel mogelijk te overzien, zodat kleine merken met het oog vanuit de grotere corporate wereld kunnen zien wat er nodig is om een goede start te kunnen maken. Daarnaast doe ik ook een aantal illustratie-projecten en werk ik aan mijn eigen werk.”
Op welke manier ben jij bezig met de female gaze?
“Ik ben als vrouw werkzaam in de mannenmode, dat was voor mijn een specifieke keuze.
Op de academie probeerde ik aan het begin vast te houden aan het traditionele couture-handschrift, wat helemaal niet bij mij paste. In vrouwen-couture is héél veel mogelijk qua silhouet, een overdaad die ik nog steeds prachtig vind. Maar dat ik er blij van word, betekent nog niet dat het maken ervan mij ook ligt. Op een gegeven moment zei een docent tegen me: ‘Als ik naar jou kijk, zie ik dat je veel menswear-achtige stukken draagt: minimalistisch met goede vormen en mooie belijningen. Vind je mannenmode dan niet interessant?’. Toen ben ik mijn oog vanuit hetzelfde gevoel voor kleur, vormen en verleidelijkheid toe gaan passen op mannenmode.
Na de academie heb ik voor bedrijven gewerkt die ook vanuit een bepaalde zachtheid voor de jonge man ontwerpen. Het vasthouden aan mijn eigen perspectief heeft mij daarbij erg geholpen.”
Hoe kijk jij aan tegen het feit dat mensen kleding vaak koppelen aan gender?
“Ik heb het idee dat bepaalde bedrijven te hard vasthouden aan ‘voor mannen, door mannen’. Dat zie ik duidelijk terug in de kleding die ze maken. Voor mij heeft dat weinig appeal. Het huidige beeld van mannelijkheid is heel erg aan het veranderen. Het beeld wordt niet perse vrolijker, maar er komen fijnere lijnen. Sommige modehuizen hebben er ook voor gekozen om menswear en womenswear collecties met elkaar te laten zien, omdat het samen één beeld vertegenwoordigt. Ik ben daar ontzettend blij mee. Ik voel me als vrouw veel fijner in menswear; en ik kan me voorstellen dat er veel jongens zijn die zich beter voelen in womenswear. Kleding zou je moeten helpen om jezelf te kunnen uiten, het is heel raar dat je een kledingstuk beperkt in wie het mag dragen.”
Waar ben je nu zoal mee bezig?
“Ik ben nu aan het werk voor een nieuw bedrijf dat momenteel opgezet wordt; en we hadden onlangs een gesprek over naar wie we moeten cateren. Op een gegeven moment dachten de creatief directeur en ik allebei: het moet toch gewoon voor iedereen zijn? Waarom hebben we besloten dat het een ‘vrouwenmerk’ moet worden? Wie zijn wij om dat te bepalen? Het is fijn dat ik daar de afgelopen tijd steeds meer goede gesprekken over kan voeren. Ik merk dat de modewereld een hoop restricties heeft die nergens op slaan.
Ook werk ik mee aan een project van een goede vriendin. Zij heeft een merk opgericht datkleding maakt van restmateriaal uit Indiase textielfabrieken. We hebben samen aan de collectie gewerkt en de eerste stukken zijn nu te koop. En omdat de productie geheel van Nederlandse bodem is, zijn alle tassen vernoemd naar Nederlandse vrouwelijke iconen. Zo heet er eentje bijvoorbeeld Aletta Jacobs; en het kledingstuk dat ik heb ontworpen, is vernoemd naar mij.”
Hoe ervaar jij het om in een team te werken dat voornamelijk uit mannen bestaat?
“In de omgeving waarin ik werk, wordt er veel waarde gehecht aan mijn blik en kennis. Soms zijn het simpele opmerkingen, bijvoorbeeld dat we een leuke tas hebben ontworpen, maar dat ik graag een binnenvakje zou hebben waar ik discreet iets in kan stoppen. Ik wil kunnen meenemen wat ik wil, zonder dat het gelijk zichtbaar is voor iedereen. Ik ben blij dat mijn mening op zo’n moment serieus genomen wordt.”
Hoe inclusief is de mode- en kunstwereld volgens jou?
“Bedrijven willen anno 2021 een inclusievere blik hanteren, maar ik denk dat er nog veel gesprekken over gevoerd moeten worden. Maar binnen de kunst- en modewereld gaat de man/vrouw-verhouding wel de goede kant op. Ik zie sowieso wel dat deze plekken progressiever zijn dan andere werkvelden. Er worden gesprekken gevoerd die misschien in een heel corporate economisch bedrijf niet plaatsvinden. Bredere gesprekken over genderidentiteit zijn in alle industrieën erg nodig.”
Hoe kunnen we de kunstwereld inclusiever maken?
“Ik denk dat we vooral ook moeten kijken naar de kansen die worden gegeven. Of je nou een ontwerper, autonoom kunstenaar of schrijver bent, de start is verschrikkelijk moeilijk. Heb je niet de juiste connecties, niet genoeg geld, kom je niet in de juiste galeries, dan is de kans groot dat je nooit tot het platform gaat komen dat je verdient.
Er is een kleine selectie die de top van de top mag zijn; en dat heeft uiteindelijk met welvaart te maken. Dat is erg jammer. Er zijn natuurlijk veel fondsen, maar dat proces is eigenlijk ook te hoogdrempelig. Ik denk dat veel kunstenaars in dat proces blijven steken en dat velen van hen niet komen waar ze heen willen.
Ik ben geen groot sociale media-fan, maar ik zie wel dat mensen erdoor een platform kunnen krijgen en het voor velen een opstapje biedt. Als je net afgestudeerd bent, is het heel moeilijk om te bedenken hoe je het verder gaat aanpakken. Social media helpt dan om je werk te profileren, maar het zou fijn zijn als er dan ook een bepaald budget voor je vrijkwam. Het maakproces kost namelijk allemaal geld, veel mensen haken daarom af en gaan iets anders doen, omdat ze hun eigen werk niet kunnen financieren. Daar zou ik een verandering in willen zien.”
Wil je meer zien van Mette Zijlema? Volg haar op Instagram!