Moest je huilen, lachen of raakte je er compleet van in de war? Wat was jouw gevoel bij dat ene kunstwerk dat maar in je hoofd blijft hangen? Weet je nu weer welk werk het was? Een kunstwerk kan heel veel met je doen. Het laat je soms opnieuw kijken naar een onderwerp, geschiedenis of zelfs de toekomst. Kunst heeft altijd een grote rol gespeeld in de samenleving. We kunnen door middel van kunst anders kijken naar onze omgeving en situatie. Het is een mooie manier om emoties te verwerken, nieuwe inzichten te krijgen of iemand uit te dagen om anders te denken. Daarom vragen wij in deze serie naar het favoriete werk van krachtige voorlopers en opvallende spraakmakers. Wat deed dat ene kunstwerk met hen? Hoe omschrijven ze dat gevoel? Lees het in de nieuwe reeks: ‘Kunstverhalen’ Deze week spreken we met de Amsterdamse schrijver Tatjana Almuli!
Wat betekent kunst voor jou?
Kunst is een manier om troost en houvast te bieden, als het me raakt. Door naar kunst te kijken en er mee bezig te zijn, raak ik zelf ook geïnspireerd om te creëren. Om mensen hopelijk herkenning te bieden, en de wereld een stukje mooier te maken. Laatst las ik een stuk uit Waagstukken van Charlotte van den Broeck; ‘Het is augustus 2017 ik sta in een tijdelijke tentoonstelling van Centre Pompidou. Naar Parijs gereden in een opwelling. In de voorafgaande weken heb ik manisch gewerkt aan gedichten in opdracht. Daarvoor was het een druk jaar, en het jaar daarvoor was het ook druk. De tijd van voor de drukte kan ik mij nauwelijks herinneren. Ik ben iemand die het druk heeft. Vermoedelijk ben ik uitgeput, maar ik geef niet toe. In plaats daarvan ben ik de hele tijd boos om niets, ik ben opzoek naar een pleister. Kunst kijken.’ Daarna beschrijft ze een kunstwerk. Hier kan ik mij heel erg in vinden, ik had het zelf ook zo kunnen schrijven. Wat Charlotte schrijft over het zoeken van een pleister, kunst kijken, vind ik zo herkenbaar. Als ik mij niet prettig voel, onrustig ben of verdriet voel, haal ik uit kunst energie, het kan zoveel met me doen. De rust en tijd nemen, je aandacht op een ding focussen. Dat doe ik bij het bekijken van kunst. Lees ik een gedicht, merk ik dat mijn gevoel weer een gaat stromen.
Wat is je eerste ervaring met kunst?
In mijn jeugd speelde de kunst van Frida Kahlo een grote rol. Mijn moeder en vader waren beide fan van haar. Ons huis was gevuld met een rijk aanbod van boeken over haar leven en haar kunst. Mijn vader is geboren in Brazilië, zijn vader, mijn opa, is geboren in Joegoslavië. Mijn opa was journalist waardoor mijn vader veel over de wereld heeft gereisd. Hij, die zoveel culturen heeft gezien en ervaren, vond het belangrijk dat mijn broertje,- zusje en ik dit mee kregen. We bezochten daarom regelmatig het Tropenmuseum. Daar was mijn eerste herinnering dat ik het werk van Frida Kahlo heb gezien in een expositie over Mexico. Eenmaal thuis hebben we van mijn vader en moeder een extra uitleg gekregen over het werk van Frida en haar man Diego Rivera en de manier waarop zij leefden. Toen de tijd was ik acht of negen jaar. De werken deze twee kunstenaars vond ik op dat moment best eng, maar magisch tegelijk. Het werk van Frida Kahlo kan ook heftig zijn voor een kind; er zit veel surrealisme in- maar dat heftige maakt het ook zo interessant.
Welk kunstwerk heb je gekozen?
Haar werk is altijd al een rode draad geweest in mijn leven. In elke levensfase kan een ander werk van haar mij inspireren of aanspreken. Het werk van Frida is heel symbolisch van haar ervaringen. Ik als kenner hoef niet op te zoeken waar die symbolen voor staan, die weet ik allemaal. Nu de afgelopen jaren voel ik mij erg aangesproken door het werk; ‘De gebroken zuil.’ Een zelfportret waar je door haar lichaam naar haar ruggengraat kan kijken. Op jonge leeftijd heeft Frida Kahlo een ernstig busongeluk gehad, wat veel gevolgen had op haar mentale en fysieke gezondheid. Pijn is een groot onderwerp in haar werk.
Wat betekent dit schilderij voor jou?
Het schilderij ‘De gebroken zuil’ vind ik staan voor kwetsbaarheid en kracht. Na alles wat ze voelde en meemaakte, ze ging toch door. Frida haalde inspiratie uit de traumatische ervaringen. Dat raakt mij heel erg. Mijn moeder is overleden toen ik zestien was. Ik heb haar verzameling van Frida Kahlo geërfd. Dit schilderij heb ik als kaart thuis staan. Twee jaar geleden zag ik daar een foto van, op een vakantie in Portugal waar toevallig een expositie van Frida Kahlo was. Op dat moment was ik bezig met het schrijven van mijn boek; ‘Knap voor een dik meisje,’ dat gaat over mijn eigen ervaringen en trauma’s die ik heb meegemaakt. Voor mij een kwetsbaar onderwerp. Ik was best bang voor de veroordeling van anderen. Frida Kahlo maakt zulke intieme zelfportretten, het gaf mij kracht dat je dit kan, en mag doen. Tijdens deze expositie bekeek ik voor het eerst met een andere blik naar dit werk. Het leerde me dat je met de kwetsbaarheid van je pijn of verdriet kunst kan maken, en het zo omzetten om het te verwerken.
Welk gevoel breng jij op bij mensen in de dingen die je maakt?
Zelf wilde ik graag herkenning en troost bieden voor anderen door mijn verhaal te delen. Dat mensen niet de enige zijn in wat ze voelen en ervaren. Net als wat ik bij de kunst van Frida Kahlo voelde, een comfort en kracht. Ik heb veel opgekropt, er zit een soort allesoverheersende schaamte en angst in mij. Door met kunst bezig te zijn probeer ik hier steeds meer afstand van te doen, en het zelfs te gebruiken in de dingen die ik maak.
Wil je meer zien van Tatjana? Bekijk hier haar Instagram en website!
