Soms dagdroom ik wel eens over geoorloofde woede. Dat ik in mijn recht sta om iets kapot te maken, en dat dan ook doe. Een van de allerfijnste dromen die ik ooit had was er eentje waarin ik over een plein liep en alle terrasstoelen omgooide, en dat niemand me erop aansprak, want het mocht. Ik was kwaad en het mocht. Ik weet niet meer waarom.
Ik ben niet de vriendin die in de telefoon van m’n vriendjes of vriendinnetjes appjes checkt. Integendeel. Ik vind dat ridicuul. Maar ik had ooit een ex die was vreemdgegaan en you bet your ass dat ik, zodra de kans zich voordeed, achter zijn rug zijn telefoon greep en precies alle dingen deed waar ik normaal zo principieel op tegen was. Ik zocht naar alles wat ik niet mocht vinden, werd er theatraal woedend om, en voelde me daarin heerlijk gerechtvaardigd. Ik hoor mezelf nog zeggen: ik weet dat het niet redelijk is, maar je hebt me genaaid, en nu moet je maar even met mijn onredelijke kant dealen. Flauw van me.
(Je kan maar kortstondig van zoiets gebruik maken, dus ‘pak wat je pakken’ kan is daarin een beetje mijn motto. Een motto wat ik overigens niemand aanraad, want ik ben niet de juiste persoon voor het geven van advies op het gebied van ergens ‘volwassen’ over doen en ergens ‘boven staan’. Ik ben namelijk een salty vrouw die op dagelijkse basis weer een nieuwe, vermoeiende dosis wrok koestert over van alles. Zorg dus op z’n minst dat je je woede ook weer laat bekoelen, accepteer wat je bereid bent te accepteren, laat het daarna los en probeer terug te keren naar je redelijke zelf. Anders is het niet gezellig leven. Voor niemand niet.)
Mijn punt is: soms is een beetje onredelijke woede prettig, vooral als je het kan rechtvaardigen. Maar daarvoor moet je wel eerst genaaid zijn. En een beetje hard ook, het liefst. Op een laagdrempelig niveau kan dat dus een vriendje zijn, een vriendinnetje, een ruzie met je ouders, een slecht sollicitatiegesprek. Even onredelijk kwaad zijn, iets willen schoppen of willen schreeuwen – niks mis mee. Misschien zou je dat zelfs al niet ‘onredelijk’ moeten noemen. Nutteloos, wellicht. (Alhoewel, het kan ook opluchten om even heel hard te janken of te schreeuwen.)
Wat het in ieder geval is, is geoorloofd. En voor iemand die op een dagelijkse basis tot de nok vol kan zitten met allerlei soorten woede – hai – is het best prettig om daar zo nu en dan een duidelijk aanwijsbare reden voor te hebben. Niet dat ik de hele tijd zit te wachten tot ik genaaid word door de mensen om me heen, maar áls dat zo nu en dan gebeurt, dan kan ik daar prima het beste van maken. Op woedende wijze, welteverstaan.
En daarom vraag ik me af hoe je als persoon over een jaar of veertig of vijftig zou willen verantwoorden naar een ander dat je tijdens een pandemie een supermarkt plunderde of een politieauto in de fik stak of met vuurwerk op personen gooide of een bushokje sloopte of een ziekenhuis belaagde omdat je, tijdelijk, niet meer na 21:00 de straat op mocht.
Dit is geen drop-the-mic-moment, ik vraag het me daadwerkelijk af. Al een paar dagen. De eerste paar uur dat de gebeurtenissen zich voltrokken heb ik zelfs alleen maar in full error voor me uitgekeken, vastgelopen als een soort slome computer, omdat ik gewoonweg niet snapte waarom iedereen nu precies de straat op was gegaan om dingen kapot te maken. Was het vanwege de avondklok? Was het de verlenging van de lockdown? Was het gewoon een Mark-Rutte-is-stom-feestje?
Het opgegeven excuus bleek uiteindelijk de avondklok te zijn. (Geloof ik.) Maar wat veel nieuwssites niet meldden, omdat zij uiteraard neutraal moeten blijven, is de daadwerkelijke reden achter deze uit de hand gelopen rellen. Maar gelukkig voor jou en mij hoef ík van niemand neutraal te blijven. En de echte reden achter de rellen was dat iedereen helemaal fucking stupid is.
Bij deze conclusie wil ik graag wat nuance aanbrengen, maar 1 plus 1 blijft 2 en niet 14 en dus blijft de strekking hetzelfde en het is beter voor ons beiden als je dat vast onthoudt.
Bijna iedereen herkent een hang naar rechtvaardigheid, aan welke kant van de streep je ook staat. Dit kan zijn via een rechtssysteem, of juist iets in de privésfeer op willen lossen ‘op straat’ (sorry, ik ben niet van de straat, en ik wist echt niet hoe ik dit op een coole manier moest verwoorden). We vinden het allemaal prettig ons gesterkt te voelen en om op te komen voor iets waar we recht op denken te hebben, of iets waarvan we het gevoel hebben dat ons tekort is gedaan. Denk aan de lerarenprotesten of de boerenprotesten, de Women’s Marches, denk aan Black Lives Matter. Mensen trekken samen ten strijde tegen een systeem wat volgens hen op een bepaalde manier een ongelijke of onredelijke behandeling in de hand werkt. Zoiets levert moed en hoop op, je voelt je gesterkt door de mensen om je heen, en misschien breng je zelfs nog eens verandering teweeg.
En misschien ben je wel woedend. Want je moet voor de zoveelste keer uitleggen aan een stel saaie mannen die polo’s dragen dat jij dat nafluiten niet ervaart als complimenteus, of je moet je verdedigen omdat je tegen Zwarte Piet bent terwijl dit je pijn doet, of iemand geeft niet om jouw mening omdat jouw probleem voor deze persoon niet relevant is. En dus ga je de straat op. Of je schrijft een boze brief, of je verkondigt je mening op sociale media. En je bent fel, want het zit diep. Er komt emotie bij kijken. Misschien doet iets pijn omdat het zo diep geworteld zit.
En dan is er een pandemie en gaan er mensen dood. De zorg is overbelast, mensen draaien overuren, terwijl anderen juist vaker thuis zitten dan ooit. Dit heeft invloed op hun mentale welzijn. Voor sommigen is dit zwaarder dan voor anderen. Bepaalde dingen kunnen niet meer. De uitjes, het bezoeken van vrienden en familie. En dat is heel stom. Voor iedereen.
En dan heet je plotseling Harrie of Donny en heb je zo weinig in je leven om je druk om te maken dat je je dus dáár maar heel druk om gaat maken, bij gebrek aan identiteit of problematiek die direct betrekking heeft op jouw leven, en voor je het weet ben je een bushokje aan het kapot maken omdat je zo ontzettend kwaad bent, niet omdat er iets rots gebeurt in de wereld, niet omdat je verbetering wil zien, maar gewoon omdat jij kwaad bent. Voor jezelf. Omdat je je zin niet krijgt. En nergens anders om.
Je hebt geen geoorloofde reden. Je draagt niet bij aan rechtvaardigheid en ook niet aan een beter of hoger doel. Het enige verschil tussen jou en een kleuter met een woedeaanval is dat je een meter langer bent en Snapchat hebt. Trek dus een luier aan en schijt erin. Zoek een hobby die lachen is, zoals een poppenhoek. Ga lekker mensen afschieten op Warzone Woezel en Pip edition. Schrijf een boze Facebookpost en like agressief comments van mensen die jouw mening delen. Trek aan je pik. Scheld met homo, maar wórd dan ook homo, zodat je iets van ongelijkheid kan ervaren om je druk om te maken.
Bekijk het zo: hoe lame is het als jij over veertig a vijftig jaar aan je kleinkinderen moet uitleggen dat je zo’n drie weken niet na 21:00 de straat op mocht, en dat je daarom maar heel hard ging schoppen tegen een bushokje?
Een bushokje wat een paar dagen later gewoon weer in zijn oude staat terugkeerde, omdat – verrassing! – bushokjes gewoon vervangen worden als je ze kapot maakt?
Soms dagdroom ik wel eens over geoorloofde woede. Dat ik iedereen die dom is op terrasstoelen mag vastbinden, ze allemaal op hun gezicht mag stompen, mayonaise over ze heen mag gieten en ze daarna een voor een mag omduwen terwijl ik voor hun neus hun salarisstrook besteed aan het kopen van levende fretten voor eigen gebruik. Omdat ik kwaad ben, en dat mag.
De meeste dromen zijn bedrog en Marco ging vreemd met Maan. Maar als er dan toch nog eentje mag uitkomen, laat het dan die van mij zijn. Ik heb tenminste een geoorloofde reden.
