Clubhuis, female gaze en zelfspot. Met die woorden omschrijven Annefleur Schipper en Vera Siemons hun prijswinnende podcast: De Lesbische Liga. Samen bespreekt het duo queer representatie in het media-aanbod: van films tot series en muziek, maar ook het nieuws komt aan bod. “Anders wordt dit bijna alleen maar vanuit een hetero-perspectief bekeken en besproken”, zegt Annefleur.
Tekst: Seshiekela Moerlie
Annefleur benadrukt dat er veel andere podcasts en makers zijn die de serieuzere kant “in depth uitlichten”. Dat is net zo nodig hard nodig, zegt ze. Maar bij De Liga draait het meer om queer joy. “In films en series hebben de lesbi’s vaak een heel slecht einde, het is allemaal best wel ellendig”, vertelt Vera. “Dat is problematisch, maar het is ook een gegeven. Daarom is het voor ons een uitdaging om het om te draaien: wij laten zien dat we wél leuke levens kunnen hebben en niet altijd tragisch dood hoeven te gaan.”
De positieve toon die Annefleur en Vera gebruiken in hun gesprekken, is dan ook niet geheel toevallig. “Wij praten gewoon echt zo met elkaar, maar we kiezen er bewust voor om dat in de podcast niet te veranderen”, vertelt Annefleur. “Er heerst een idee dat als je iets wil vertellen over lesbisch zijn, dat dat altijd op een heel belerende manier gaat. Wij doen het juist met veel humor, omdat je zo hopelijk meer mensen bereikt.”
Ook hopen de mediamakers op deze manier ouders van queer mensen een positief gevoel te geven. Annefleur: “Mijn moeder dacht vroeger dat ik een vreselijk leven tegemoet ging. Maar kijk eens naar de gasten die bij ons voorbij zijn gekomen – zij zijn allemaal leuk, slim, grappig en succesvol op hun eigen manier. Het is belangrijk om dat aan zoveel mogelijk mensen te laten weten.”
Aanstaande donderdag vindt de derde (uitverkochte) editie van De Lesbische Liga Live plaats in Tivoli Vredenburg. Na afloop van deze liveshow komen er altijd mensen naar hen toe om te zeggen dat het zo fijn was dat er “gewoon gelachen kon worden”, vertelt Vera. “Heel veel van onze energie en tijd gaat al uit naar lezen over verschrikkelijke wetten in Amerika. Ik kan me daar persoonlijk erg over opwinden. Daarom is het soms fijn om een uitlaatklep te hebben.”
Annefleur sluit zich hierbij aan: “Als queers hebben we gedeelde ervaringen. Dat op een plezierige manier bespreken met elkaar en de humor ervan inzien, is denk ik heel belangrijk om je ergens thuis te voelen. Ik voel me niet thuis in een door de media gemaakte wereld waarin we het alleen maar hebben over hoe moeilijk het is om uit de kast te komen. Dat kan natuurlijk wel onderdeel ervan zijn, maar het is niet de hele ervaring. Het verhaal stopt nu vaak bij het beginpunt. Daarna komt juist pas de hele lesbische/bi/queer life experience.”
Het is mij opgevallen dat jullie in de podcast regelmatig random objecten als lesbisch bestempelen.
Vera, lachend: “Ja, ik vind dat heel grappig, omdat: if you know you know. Wij hoeven elkaar niet uit te leggen hoe dat voelt. Het is soms lastig om dat uit te leggen. De standaard is altijd hetero, dus het is dan heel grappig om te zien wat het losmaakt als wij zeggen dat elektrische steppen heel gay zijn.”
Annefleur: “Objecten zijn ook echt het leukst. Queer handen bijvoorbeeld, ik kan ze nu voor je tekenen. Dat is gewoon iets wat heel erg in de gemeenschap leeft. Wij zeggen gewoon: wij houden van handen, dat is nu van ons. Het slaat vaak ook nergens op, maar dat geldt andersom ook: waarom is iets per definitie hetero? Dat hebben we allemaal ooit bepaald.”
Vera: “Queer series worden bijvoorbeeld vaak als niche gezien. Dat komt doordat de standaard zo heteronormatief is.”
Annefleur: “Je moet altijd door een fase heen waarin iets geforceerd aanvoelt, omdat je aan het afleren bent wat daarvoor als normaal werd beschouwd.”
Hoe inclusief is het media-aanbod volgens jullie op dit moment?
Vera: “Als we het over muziek hebben, vind ik het juist echt een verademing om nu bijvoorbeeld een Lowlands line-up te zien. Een paar jaar geleden waren er best wel harde discussies met festivaldirecteuren die zeiden dat er geen vrouwelijke headliners waren. En dan hebben we het alleen nog maar over vrouwen, niet over mensen van kleur of queer mensen. Het kan nog veel beter, maar het stemt me wel positief dat er echt al een aantal goede stappen genomen zijn.”
Annefleur: “Ik denk eerlijk gezegd dat het filmaanbod nog dramatisch achterloopt. Op het gebied van series vindt er best veel innovatie plaats. Maar daar zijn dan weer allerlei andere problemen, zoals dat elke lesbische serie wordt gecanceld.”
En hoe komt hier verandering in?
Vera: “Het is natuurlijk heel fijn dat er selfmade makers zijn die verandering willen brengen, maar uiteindelijk moeten ook de grote bazen bij filmdistributies inzien dat dit belangrijk is. Er zijn veel mensen met een heleboel macht, die het nog niet begrijpen.”
Annefleur: “Ik vind dat veel mensen in Nederland best wel bang zijn. Soms mis ik een aantal mensen op machtige posities die denken: fuck it, we proberen het gewoon. Daar begint het mee, want zonder geld kun je nog zulke leuke dingen willen maken, maar dan kom je nergens.”
Hoe denken jullie dat de toekomst van de LHBTIQ+ gemeenschap in Nederland eruit zal zien?
Annefleur: “Ik denk dat je altijd een beetje op je hoede bent, omdat je weet dat je rechten er het laatst waren en dus ook het eerst zijn om te gaan. Maar ergens heb ik ook best veel hoop. Ik word heel blij van Gen Z. Ik ben nu 31, 10 jaar geleden kwam voor mij het moment dat ik dacht: ik stop met hetero proberen te zijn.”
Vera, tussendoor: “Ik stop!”
Annefleur gaat door: “Het is zo’n wereld van verschil als ik naar mensen kijk die nu 21 zijn. Het gaat zo snel, holy shit. Natuurlijk moeten er mensen meegesleept worden, maar die bubbel groeit alsmaar. Dat vind ik fijn.”
Vera: “Tegenwoordig heb je ook op veel meer plekken Pride: van Alkmaar tot Leeuwarden. Vroeger konden we alleen naar PANN – dat was leuk, maar ook best wel intimiderend. We durven inmiddels wat meer ruimte in te nemen.”
Annefleur: “Misschien is dit controversieel, maar mijn ideaalbeeld is ook niet dat iedereen exact hetzelfde is. Natuurlijk moet iedereen dezelfde rechten hebben en naast elkaar kunnen bestaan, maar je blijft altijd anders als mensen en het is ook fijn om dat te kunnen blijven delen met je eigen gemeenschap.”
Om terug te gaan naar het begin: wat is voor jullie hét voorbeeld van queer joy?
Vera: “Ik moet zelf meteen denken aan Girl in Red in de AFAS Live, dat was recentelijk. Toen ik daar in die zaal stond, dacht ik: zie je nou wel – mensen doen altijd alsof wij een soort niche zijn, maar zij was daar gewoon in een uitverkochte zaal een liedje over beffen aan het zingen. Als dit er was geweest toen ik 16 was, oh mijn god. Ik had het zo bevrijdend gevonden. Het voelde echt als een middelvinger. Soms moet het, kinderachtig gezegd, in mensen hun face zijn, zoals in dit geval zo’n grote uitverkochte zaal. Dan realiseren mensen pas dat het geen niche is.”
Annefleur: “Voor mij is het de gay panic die ontstond door de boygenius videoclips geregisseerd door Kristen Stewart. Lesbische en biseksuele vrouwen van onze generatie zijn in hun jeugd veel online geweest, omdat dat zo’n beetje de enige plek was waar we iets konden vinden. Als zoiets gebeurt, merk je daar dus de erfenis van. Twitter ontplofte, iedereen was memes aan het maken, in de comments waren mensen ziek thirsty aan het doen. Het is bijna een soort fandom wat je dan voelt.”
Vera: “En de nieuwe videoclip van Janelle Monáe. Ik zat gisteren in de kroeg met iemand die zei: oh mijn god, ik kan alleen maar aan die clip denken. Toen dacht ik: meid, wat leuk dat je uit de kast bent.”
Annefleur: “And that’s when she knew.”
Aanstaande donderdag is jullie live podcast evenement in Tivoli. Kunnen jullie een kleine teaser geven over wat bezoekers kunnen verwachten?
Annefleur: “We krijgen een korte masterclass ‘Hoe overleef ik lesbi’ van Francine Oomen.”
De Lesbische Liga Podcast is hier te beluisteren.