Scroll #18: Wie is Lavinia Schulz?

Op een foto, genomen tijdens een kunstfestival in Hamburg in februari 1922, staat een stel. Men vermoedt dat Lavinia Schulz (1896–1924) en Walter Holdt (1899–1924) daarop te zien zijn, hoewel dit niet met zekerheid te zeggen is. Als het inderdaad zij zijn, is dit de enige bekende foto waarop ze samen te zien zijn zonder maskers en kostuums. Het unieke paar ontmoette elkaar twee jaar eerder, in 1920, en hun vurige relatie, toewijding aan kunst en opbloeiend succes zouden uiteindelijk leiden tot een tragisch einde.

Lavinia Berta Schulz werd geboren op 23 juni 1886 in Lüben, Duitsland. Op haar zestiende verhuisde ze naar Berlijn, vermoedelijk om kunst te studeren. Ondanks gezondheidsproblemen ontwikkelde ze haar creatieve talent en vond ze werk als naaister en kostuumontwerper in het Schumann-theater. Niet veel later begon ze ook als performer op te treden.

Lavinia werd omschreven als een excentrieke en soms provocerende vrouw. In 1919 speelde ze een rol in de opera Sancta Susanna, een controversieel werk over nonnen die hun erotische fantasieën uitleven. Volgens sommige bronnen veroorzaakte haar optreden, waarin ze naakt verscheen, zoveel opschudding dat de acteurs door de politie moesten worden beschermd tegen een boze menigte. Andere bronnen stellen dat de reacties minder heftig waren. Wel staat vast dat Lavinia kort daarna naar Hamburg verhuisde, waar ze zich aansloot bij het acteursgezelschap Die Kampfbühne. Daar ontmoette ze de liefde van haar leven.

Dit was Walter Holdt, drie jaar jonger dan Lavinia, was een geboren en getogen Hamburgse kunstenaar. Zijn passie voor dans bracht hem bij Die Kampfbühne, waar hij opviel door zijn talent. Lavinia en Walter deelden een diepe liefde voor kunst, dans en spiritualiteit. Hun relatie werd al snel intenser, en in het geheim besloten ze te trouwen. Het huwelijk was echter verre van idyllisch; hun ruzies escaleerden regelmatig tot fysieke confrontaties. Zelfs tijdens optredens was de spanning tussen hen merkbaar, wat uiteindelijk leidde tot hun vertrek uit de acteursgroep.

Na deze tegenslag begonnen Lavinia en Walter aan een eigen artistiek project: Die Maskentänzer (De Maskerdansers). Voor hun optredens creëerde Lavinia unieke “body masks” van karton, papier-maché, huishoudelijke spullen en afvalmateriaal. Haar ontwerpen waren geïnspireerd door de Edda, een verzameling mythologische verhalen uit IJsland. Ondanks de enorme armoede waarin ze leefden, een kelder zonder warm water en met hangmatten in plaats van bedden, stak ze al haar liefde in haar werk. Walter ontwikkelde choreografieën terwijl Lavinia de kostuums maakte, die vaak pijnlijk en oncomfortabel waren. Scherpe draden en spijkers maakten het dragen ervan gevaarlijk, maar voor hen was kunst geen gemakkelijke weg; het moest fysieke en emotionele offers vragen.

Hun extravagante dansen en ontwerpen maakten indruk in Hamburg en daarbuiten. Rond 1921 werden Lavinia en Walter, bekend als de gemaskerde dansers, geliefd in de Duitse kunstscene. Ze traden op bij gerenommeerde festivals, en critici prezen Lavinia’s inventieve kostuums en Walters unieke dansen. Toch weigerden ze betaling te accepteren. Voor hen was kunst een spirituele uitdrukking, niet iets om te verkopen. Lavinia verwoordde het zo: “Je kunt spirituele ideeën niet voor geld verkopen. Geest en geld zijn twee tegengestelde polen. Als je de geest aan geld verkoopt, verlies je de geest.”

Deze ideologie leidde echter tot financiële problemen. Walter moest gaan werken, wat zijn gezondheid onder druk zette. Ondertussen werd Lavinia zwanger, en in 1923 werd hun zoon Hans geboren. De komst van een kind dwong hen om commerciële dansacts te proberen, maar hun lichamen waren uitgeput, en het publiek reageerde lauw. Andere creatieve projecten, zoals poppenspelen en modeontwerpen, hadden ook geen succes. In bittere armoede bleven ze achter met een baby en schetsboeken vol onuitgevoerde ideeën.

Walter raakte depressief en trok zich terug, terwijl Lavinia wanhopig bleef werken aan nieuwe plannen. Haar ouders drongen aan dat ze Walter zou verlaten, bang dat de armoede hen zou vernietigen. Hun zorgen bleken gegrond. In 1924 schokte het stel de kunstwereld met hun tragische einde: volgens de kranten pleegden ze “dubbele zelfmoord door ontbering.” Later bleek dat Lavinia Walter had doodgeschoten voordat ze een mislukte poging tot zelfmoord deed. Hun éénjarige zoontje bleef ongedeerd; Lavinia overleed een dag later aan haar verwondingen.

De tragedie beroerde hun vrienden en collega’s, die zich bewust waren van hun moeilijke leven. Een jaar na hun dood organiseerde het Museen für Kunst und Gewerbe in Hamburg een herdenkingsavond, waar hun indrukwekkende kostuums werden tentoongesteld. Daarna raakten de werken in de vergetelheid, opgeslagen op een zolder van het museum. Dit bleek een geluk: nazi’s zouden hun werk waarschijnlijk hebben vernietigd. In 1988 werden de kostuums toevallig herontdekt. Ze werden gerestaureerd en zijn nu blijvend te zien.

Een van Lavinia Schulz’ unieke body masks wordt tentoongesteld in de expositie Radicaal in Museum Arnhem. Deze tentoonstelling, te zien tot 5 januari 2025, viert vrouwelijke modernistische kunstenaars (1910–1950) die de grenzen van kunst hebben verlegd.

Gerelateerd

Scroll #19 wie is Lara Schnitger?

De dagen zijn niet alleen bestemd voor urenlang scrollen door TikTok of Insta in bed, maar ook voor een goede dosis scrollen door Kunst! Daarom lichten we speciaal voor jou iedere week een kunstenaar uit. In deze editie staat de kunstenaar Lara Schnitger centraal. Van textiel tot performance, alles om

Lees meer »

 ‘Het moeten absoluut geen colleges worden, kunst is van iedereen.”

In de VPRO Gids vertellen Cathelijne Blok en Paul Rem over hun nieuwe podcast Maffe Meesterwerken, waarin ze wekelijks een bijzonder kunstwerk en het verhaal erachter bespreken. Van Catharina de Grote tot Cindy Sherman – elke aflevering duiken ze in kunststromingen, geschiedenis en idiote verhalen. Blok, oprichter van The TittyMag, brengt een

Lees meer »

Waar staan we nu echt?

Hoe staat het met de positie van vrouwelijke kunstenaars in musea en op kunstbeurzen? Worden de spelregels van de kunstmarkt herschreven? Tijdens deze inspirerende Art Talk neemt onze oprichter en kunsthistoricus Cathelijne Blok je mee in een gesprek vol prikkelende vragen en nieuwe inzichten. Ze gaat in gesprek met: Samen

Lees meer »

How to survive goede voornemens!

Een grote tip van een ervaringsdeskundige Het is 1 januari als ik dit schrijf en ik ben net wakker geworden op een bank. Niet in m’n eigen kots en tussen de flessen gelukkig 😉 Misschien had je vandaag een andere start en werd je krokant en ergens in de middag

Lees meer »

Maffe Meestwerken

In deze nieuwe podcastserie, Maffe Meesterwerken voor Omroep MAX nemen kunsthistorici Paul Rem en Cathelijne Blok je mee langs iconische kunstwerken en de personen die ze zo bijzonder maken. Van het levend kunstwerk Mathilde Willink in het beroemde portret van Carel Willink, tot Judith en Holofernes van de Italiaanse kunstenaar Artemisia Gentileschi. Deze

Lees meer »

Dat proces voelt bijna magisch.

In 2018 organiseerden wij onze allereerste Titty Talk: een first date met 40 feministen. Een inspirerende ontmoeting tussen activisten, feministische organisaties, kunstenaars en journalisten. Allemaal proberen ze op hun eigen manier een positieve verandering teweeg te brengen. Alleen wie zijn die feministen nou eigenlijk en waar staan ze voor? Wij

Lees meer »

Nabespreking van voorstelling SONGOFSONGS – 23 oktober

Cathelijne Blok hostte een panel waarbij de voorstelling SONGOFSONGS werd nabesproken. Met de kunstenaarsduo Suzan Boogaerdt en Bianca van der Schoot ging ze in gesprek over het maken van de voorstelling, ecostorytelling en technologie. De andere aanwezigen tijdens deze panel waren schrijver en kunstenaar Valentijn Hoogenkamp en multidisciplinaire kunstenaar en

Lees meer »

The Titty Platform

Currently by invitation only. Still think you're the right fit?