Onze Sunday Scroll ken je vast wel. Elke zondag lichten wij op onze Instagram een vrouwelijke kunstenaar uit. Hierbij laten we tien werken van deze persoon zien. Ook vertellen we wie ze is en wat ze doet. Nu brengen we de Sunday Scroll ook hier naartoe. In deze langere versie kom je iets meer te weten over kunstenaar zelf. Deze week: Marina Abramovic!
Marina Abramovic (1946) is een Servische performancekunstenaar en kunstfilmmaker, die van 1965 tot 1970 studeerde aan de Academie voor Schone Kunsten in Belgrado. In haar werk richt ze zich vooral op mentale en fysieke grenzen – en de relatie tussen performer en publiek. In 2007 richtte de kunstenaar ook het Marina Abramovic Institute op, een non-profit organisatie voor art performance.
Abramovic groeide op in een politiek bewuste omgeving waarin haar creativiteit werd gestimuleerd. Later heeft ze zelf hierover gezegd: “Ik begreep dat ik met alles kunst kon maken en dat het concept het belangrijkste is.”
In het begin van haar carrière maakte de kunstenaar vooral gebruik van geluidsexperimenten. Haar performances werden in de loop van tijd steeds heftiger. Zelfbeschadiging en uitputting zijn onderwerpen die kenmerkend zijn voor haar performances. Na een van haar performances, Rhythm 0, raakte ze zelfs gewond. Volgens Abramovic ontwijken de meeste mensen de momenten die bedreigend of onbekend worden ervaren. Door deze dingen juist aan te gaan, stel je jezelf en anderen open voor nieuwe ervaringen. Abramovic hoopte met haar kunst het publiek ook door die deur heen te duwen.
Rhythm 0 was één van haar best uitgewerkte en meest uitdagende performances. Abramovic plaatste 72 voorwerpen op tafel. Waarbij het publiek een voorwerp kon uitkiezen en ermee mocht doen wat zij wilden. De voorwerpen gingen van veer tot aan scalpel, het lot lag in hun handen. Zes uur lang gaf Abramovic het publiek toestemming om alles met haar lichaam te doen, zonder enige consequenties. Aan het eind van de performance was ze zo kapot dat ze zich realiseerde dat het publiek haar ook zou kunnen hebben vermoord. Abramovic omschreef het later als volgt: “Wat ik leerde was dat als je het aan het publiek overlaat, ze je kunnen vermoorden… Ik voelde me echt aangetast: ze sneden mijn kleren in stukken, staken rozendoornen in mijn maag, een persoon richtte het pistool op mijn hoofd en een ander nam het weg. Het creëerde een agressieve sfeer.”
Abramovic werkte van 1976 tot 1988 samen met de kunstenaar Ulay, met wie ze ook samenleefde. Ulay en Abramovic stelden vaak hun fysieke of mentale uithoudingsvermogen op de proef. Het overleven van langdurige lichamelijke pijn was een terrein waar ze zich vaak mee bezighielden in hun werk. De opname van het werk Breathing In – Breathing Out (1977) lijkt het op een intieme zoen, maar de neuzen van beide kunstenaars zitten dicht met sigarettenfilters, zodat het duo negentien minuten lang elkaars adem in moeten ademen. In hun laatste performance liepen ze beide over de Chinese muur. Elk begonnen ze aan één kant, om elkaar na drie maanden halverwege te ontmoeten.
In 2010 voerde Abramovic een nieuwe performance uit, The Artist is Present. Deze performance was in het Museum of Modern Art (MoMA) in New York, waar een retrospectief aan haar werk tentoon werd gesteld. Bezoekers konden op de stoel tegenover de kunstenaar zitten om haar vervolgens in stilte recht in de ogen te kijken, zo lang als ze zelf wilden. Tijdens de eerste dag van Abramovic ’s performance was Ulay de eerste die tegenover haar plaatsnam, dit leidde tot een emotioneel moment gevolgd door applaus.
Benieuwd naar het werk van Marina Abramovic? Bekijk het op Instagram!
Beeld: Manfred Werner
