Hoe inclusief is de kunstwereld? Een belangrijk onderwerp waar veel over gezegd kan en moet worden. Wij gaan erover in gesprek met de mensen die hier middenin zitten: van kunstenaars, directeurs en conservatoren tot galeriehouders. Dit keer spreken we met actrice en theatermaker Merel Severs. Hoe ziet de kunstwereld er volgens haar uit op het moment?
The TittyMag: Wie ben je en wat doe je als kunstenaar?
Merel: Ik ben actrice en theatermaker. Dus ik maak zelf werk maar werk ook voor anderen. Kortgeleden heb ik mijn eerste eigen productie gemaakt genaamd ‘Let me tell you something you already know’ en daarmee heb ik op het Fringe Festival in Amsterdam gespeeld en ‘the best of Fringe’ gewonnen.
25 september ga ik hiermee in première in Zaal 3 en er volgt een tournee door het land.
TTM: Kun je wat meer vertellen over die theatervoorstelling?
M: Het is een solo performance die gaat over mannelijkheid, vrouwelijkheid en seksisme. Het performatieve van gender en hoe daarnaar gekeken wordt, de blik die bepalend is. De performance is geregisseerd door Khadija El Kharraz Alami, een theatermaker waarmee ik heel graag samenwerk.
Eerst was de titel ‘How to be a man’ want als vrouw opgroeiend in deze wereld merk ik dat mijn kwaliteiten niet gezien of erkend worden en dat er veel ideeën zijn over vrouwelijkheid die eerder beperkend dan realistisch zijn. Dus werd ik nieuwsgierig naar hoe dat is ‘aan de andere kant’. Terwijl ik daar mee bezig was, kwam bij mij sterk naar boven dat het ook over mijn eigen vrouwelijkheid gaat. Wat is dat eigenlijk en wat denken mensen dat vrouwelijkheid is?
De performance is een mengvorm geworden van een fysieke zoektocht naar het mannelijke en vrouwelijke. In taal zijn er verschillende fragmenten: van grensoverschrijdend gedrag wat ik zelf heb meegemaakt maar ook de narratieven waar ik mee ben opgegroeid zoals het eerste verhaal in de Bijbel, Eva die werd gecreëerd, door God, wit, oude man, uit de rib van Adam om hem te vergezellen. Daarmee schijn ik licht op zowel de pijnlijkheid als de absurditeit van de heersende rollenpatronen.
TTM: Wie zijn jouw favoriete kunstenaars?
M: Khadija El Kharraz Alami, zij is een waanzinnige theatermaker, schrijfster en actrice. Ze werkt momenteel aan ‘Re-claimingspace’. Een performative research performance, waarin ze de ruimte van het vrouw-zijn en hoe deze te ontstijgen onderzoekt. Heel inspirerend!
Het werk van Rineke Dijkstra vind ik ook fantastisch. Maar ook Sarah Maple, Laurie Anderson en Cindy Sherman, om er nog een paar te noemen. Laatst heb ik ook nog een expo gezien met werk van Vivian Sassen. Daar was ik ook helemaal weg van. Ik vind beeldende kunst en fotografie vaak heel inspirerend. Rebecca Solnit is absoluut mijn favoriete schrijfster van het moment.
TTM: Hoe inclusief is de kunstwereld volgens jou?
M: Heel exclusief eigenlijk. Ik denk dat we wel in een tijd leven waarin er aandacht voor is en er langzaamaan meer diverse stemgeluiden klinken. Het kan niet langer verder op de manier zoals het altijd is gegaan. Ook worden er wel degelijk podia geboden aan zwarte mensen, mensen van kleur en/of vrouwen, LGTBQIA+ en dat is goed en nodig, maar dat dat nog steeds als ‘speciaal’ wordt gezien, dat zij een podium krijgen, is iets wat eigenlijk normaal zou moeten zijn. Daarentegen worden de bestuursfuncties nog steeds bekleed door witte oude mannen.
Ik ben blij dat er meer stemmen komen, dat het gezien en gehoord wordt, maar ik denk dat we nog een lange weg hebben te gaan om meer inclusief te worden.
TTM: Voel jij de druk om een bepaalde groep, bijvoorbeeld vrxuwen, te vertegenwoordigen?
M: Ik denk niet dat ik persé een druk voel om dat te doen. Maar ik denk vooral dat door werk te maken en mij via de kunsten te uiten, ik automatisch een plek inneem. Ik voel niet zelf de druk om bijvoorbeeld in een bestuursfunctie te gaan, ik wil graag kunst maken en op die manier bijdragen aan een meer divers beeld. Ook zoek ik naar hoe ik de plek die ik inneem kan delen met mensen die misschien niet dezelfde kansen krijgen.
Ik voel eerder woede omdat ik niet begrijp dat dit gesprek nog steeds bezig is en ik niet snap waarom het zolang duurt om dingen te veranderen.
TTM: Op welke manier kunnen we de kunstwereld inclusiever maken volgens jou?
M: Door ook op de bestuursfuncties en op plekken waar nu vooral oude witte mannen zitten, jonge mensen aan te trekken en nieuwe vormen te bedenken. Is het nog steeds nodig om een directeur te hebben of is het misschien mogelijk om op een andere, meer collectieve manier, keuzes te gaan maken? Hoe verdeel je de macht beter? Hoe brengen we de macht naar de kunstenaars?
Het systeem zou eigenlijk helemaal op de schop moeten maar ik ben zelf niet degene die die omvorming kan vormgeven. Dat moeten we gezamenlijk doen.
TTM: Ben jij zelf bezig met het inclusief maken van de kunstwereld?
M: Ik denk dat ik onderdeel ben van de generatie die veel inclusiever is en die daadwerkelijk begrijpt wat dat inhoudt.
Ik heb er wel eens over nagedacht om alleen nog maar met vrouwen te werken. Juist omdat zij minder podia geboden krijgen. Het forceerde me ook om verder te denken dan mensen die je al kent. Uiteindelijk heb ik besloten om dit toch niet te doen.
Ik ben bezig met het inclusiever maken van de kunstwereld omdat ik een bewustzijn erover heb. Ik voer veel gesprekken met mijn vrienden van kleur en door hun word ik gewezen op mijn ideeën en uitspraken die soms nog racistisch zijn, omdat ze zo in onze denkpatronen gebakken zijn.
Door te luisteren, begrijpen en op mezelf te reflecteren probeer ik de kunstwereld wat inclusiever te maken.
Wil je meer zien van Merel? Bekijk dan hier haar Instagram pagina!
